"Trump Rotası" Ermenistan ve Azerbaycan'ı pasifleştirmeyi amaçlıyor
Güney Kafkasya cumhuriyetleri Ermenistan ve Azerbaycan , ilişkilerinde yeni bir sayfa açmayı planlıyor. ABD Başkanı Donald Trump'ın daveti üzerine Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan ve Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Washington'daki Beyaz Saray'da konuyla ilgili bir anlaşma imzaladı.
"Ermenistan ve Azerbaycan, tüm çatışmaları kalıcı olarak durdurmayı, ticaret, seyahat ve diplomatik ilişkileri yeniden başlatmayı ve birbirlerinin egemenliğine ve toprak bütünlüğüne saygı göstermeyi taahhüt ediyor," diyen Trump, her iki ülkenin gelecekte de "mükemmel bir ilişki" sürdüreceğinden "hiç şüphesi olmadığını" belirtti.
ABD hala ayrı ticaret anlaşmaları yapıyorABD Başkanı ayrıca, enerji, ticaret ve teknoloji alanlarında iş birliğini genişletmek için her iki tarafla ayrı ayrı anlaşmalar imzaladığını belirtti. ABD ile Azerbaycan arasındaki savunma iş birliğine yönelik kısıtlamalar kaldırıldı.
Ülkesinde tartışmalara yol açan Ermenistan hükümet başkanı, "geçmişte sahip olduğumuzdan daha iyi bir tarihe" yol açacak "önemli bir dönüm noktasından" bahsetti. Trump olmadan bu "atılım" mümkün olmazdı.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı, "Bugün Kafkasya'da barışı tesis ediyoruz" dedi. Her iki ülkenin de uzlaşma cesaretini ve sorumluluğunu bulacağından emin olduğunu belirtti.
Beyaz Saray'daki iki konuk, Trump'ın Nobel Komitesi tarafından Nobel Barış Ödülü'ne aday gösterilmesini önerdi. Aliyev, "Başkan Trump değilse bu ödülü kim hak ediyor?" dedi.
Ermenistan üzerinden transit koridoruAnlaşmanın detayları açıklanmadı. Beyaz Saray sözcüsü Anna Kelly, toplantı öncesinde, Bakü hükümetinin uzun süredir talep ettiği, Azerbaycan ile özerk bölgesi Nahçıvan arasında bir geçiş koridoru kurulması konusunda mutabakata varan "ortak bir bildiri" imzalanacağını duyurdu. ABD'ye özel haklar tanıyacak olan koridor, "Uluslararası Barış ve Refah için Trump Rotası" olarak adlandırılacak.
Nahçıvan, Ermenistan, İran ve Türkiye ile çevrilidir. Yeni ticaret yolu Ermenistan'dan geçse de, ülkenin egemenliği ve toprak bütünlüğü korunacaktır. ABD hükümet yetkilileri, stratejik geçiş koridorunun enerji ve diğer hammaddelerin ihracatını kolaylaştıracağını belirtti. "Trump Rotası" ile ilgili ilk somut müzakerelerin önümüzdeki hafta ortasında başlaması planlanıyor.
Almanya ve Türkiye barış taahhüdünü memnuniyetle karşılıyorAlmanya Dışişleri Bakanı Johann Wadephul , Trump'ın girişimiyle her iki ülkenin de "uzun bir çatışma, yerinden edilme ve acı geçmişine sahip Ermenistan ve Azerbaycan'daki birçok insan için umut olan bir barış anlaşmasına imza attığını" söyledi.
Azerbaycan'ın yakın müttefiki Türkiye, uluslararası çatışma ve krizlerin tırmandığı bir dönemde bu adımın bölgede barış ve istikrarın sağlanması açısından son derece önemli bir gelişme olduğunu belirtti.
AB ve Büyük Britanya'dan övgüAvrupa Birliği de barış anlaşmasını övdü. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve AB Konseyi Başkanı António Costa'nın ortak açıklamasında, şimdiki görevin "tam normalleşmeye doğru istikrarlı ve kesintisiz ilerlemeyi sağlamak için kararlaştırılan önlemlerin zamanında uygulanmasını sağlamak" olduğu belirtildi.
İngiltere Dışişleri Bakanı David Lammy, X isimli çevrimiçi platformda yaptığı açıklamada, Londra hükümetinin "her iki tarafın da taahhütlerini yerine getirmesi koşuluyla Güney Kafkasya'da barışı desteklemeye hazır olduğunu" belirtti. Lammy, ABD Başkanı Trump'ın "karar verici" rolünü açıkça övdü.
Dağlık Karabağ'ın çatışma bölgesiNüfusunun çoğunluğu Hristiyan olan Ermenistan ile nüfusunun çoğunluğu Müslüman olan Azerbaycan arasındaki ilişkilere onlarca yıldır süren düşmanlık hâkim. Anlaşmazlık noktalarından biri, çoğunluğu etnik Ermenilerden oluşan Azerbaycan'daki Dağlık Karabağ bölgesiydi. Azerbaycan, 2023 yılında geniş çaplı bir askeri harekâtla çatışma bölgesini kontrolü altına aldı. 100.000'den fazla Ermeni anavatanlarına kaçmak zorunda kaldı.
se/pgr (dpa, afp, ap, rtr)
dw
